Lesmateriaal ontwikkelen: bronnen en auteursrecht

Goed van start met het ontwikkelen van lesmateriaal

Auteursrecht

Wanneer je zelf lesmateriaal creëert, krijg je te maken met auteursrecht. Als het onderdeel is van je functie om lesmateriaal te schrijven - met andere woorden: je schrijft als werknemer het lesmateriaal - dan komt het auteursrecht te liggen bij je werkgever (de school). Doe je dit auteurswerk naast je functie, dan krijg je automatisch zelf het auteursrecht. Maak hierover vooraf duidelijk afspraken met je werkgever. 

Daarnaast ga je hoogstwaarschijnlijk bestaande bronnen (zoals filmpjes en krantenartikelen) gebruiken, waardoor je met het auteursrecht van anderen te maken krijgt. Of het nu gaat om een (les)boek, krantenbericht, tijdschrift, documentaire, film of lied: op elke bron geldt auteursrecht. 

De onderwijsexceptie

De auteurswet maakt een uitzondering voor het onderwijs (ook wel de ‘onderwijsexceptie’ genoemd). Dat komt omdat materiaal op school niet voor commerciële doeleinden wordt gebruikt. Het is voor educatieve doeleinden daarom toegestaan om materiaal waarop auteursrecht van toepassing is te gebruiken in de klas, zonder dat je daar toestemming voor hoeft te vragen.

Zolang je school jaarlijks een bijdrage levert aan het Reprorecht, mag je als leerkracht een enkel artikel uit een dag-, week- of maandblad kopiëren of printen, zonder dat je vooraf toestemming hoeft te vragen aan de eigenaar.

Digitaal auteursrecht

Sinds schooljaar 2015-2016 wordt bij de regeling auteursrecht op school ook rekening gehouden met digitaal onderwijs. Je kunt nu fragmenten printen, scannen, e-mailen en gebruiken binnen een elektronische leeromgeving als Learnbeat. Dus kun je ook online lesmateriaal samenstellen.

Creative Commons

Teksten, illustraties en opgaven die zijn gepubliceerd met een zogenaamde Creative Commons licentie mag je vrijelijk gebruiken. Doorgaans ben je wel verplicht om aan naamsvermelding te doen. Een voorbeeld hiervan is VO-content materiaal, maar ook Wikipedia.

Beelden en bronnen gebruiken in je lessen 

Wil je weten hoe het met specifieke gevallen zit, raadpleeg dan de handige Wegwijzer van ‘Onderwijs & Auteursrecht’. Daar vind je wat er van toepassing is voor elke bron en elke situatie, hoeveel ‘beperkt’ dan precies is (houd als vuistregel aan 10% van het materiaal) en wat je moet doen als je toch meer dan de toegestane hoeveelheid wilt gebruiken.

Kortom: je kunt er van uitgaan dat je korte stukken uit de krant, van tv en internet mag gebruiken zonder daar eerst toestemming voor te vragen. De voorwaarde is dat het gaat om fragmenten die je voor onderwijsdoeleinden inzet.

Heb je na het lezen van dit artikel nog vragen? Neem dan gerust contact met ons op via support@learnbeat.nl of (020) 70 09 854. Ben je aan het werk in Learnbeat en kom je er ter plekke niet helemaal uit? Gebruik dan de supporttoeter.